23 februari 2011: Het verwoeste Beichuan
Hoofdstraat van Beichuan.
Beichuan.We staan in een bocht van de weg en kijken uit op een dal dat aan alle kanten omgeven is door hoge bergen. Mijnheer Jia - die ons heeft uitgenodigd om naar Beichuan te komen - wijst om zich heen en zegt: "Wij noemden dit het 'Davos van het Oosten', omdat de lucht hier fris is en de omgeving mooi." In de diepte strekt zich in het dal het stadje Beichuan uit, of eigenlijk dat wat ooit Beichuan was. Mijnheer Jia: "In tien seconden is de hele stad verwoest." En: "Meer dan tienduizend van onze mensen liggen hier onder het puin begraven, je begrijpt dat deze plek voor ons heilig is."
Die ochtend zijn we vroeg vanuit Nieuw-Beichuan vertrokken. Deze stad is compleet nieuw opgebouwd nadat men besloten had dat na de immense aardbeving van mei 2008 het oude Beichuan onbewoonbaar was geworden. Bij de toegang tot het oude Beichuan staan militairen. Beichuan is niet zomaar toegankelijk voor iedereen, hoewel ik later wel toergroepen zie rondlopen. Wij worden doorgewuifd, want mijnheer Jia is van de lokale overheid.
Zicht op Beichuan, waarvan een deel compleet weggevaagd is door een enorme aardverschuiving.
Beichuan is een nachtmerrie van puin en verwrongen staal: een deel van de stad is geheel weggevaagd door een enorme aardverschuiving, in andere delen van de stad zien we huizen die schots en scheef staan, ooit hoge gebouwen nu gereduceerd tot een grote massa beton en staal van een paar meter hoog, ingezakte huizen, gescheurde muren, omgevallen pilaren. De aardbeving is inmiddels al bijna drie jaar geleden, onkruid groeit hoog tussen het puin en op de daken. Toch hoef ik niet veel moeite te doen om te zien dat dit ooit een levendig stadje was, met beschaduwde straten, restaurantjes en veel kleine winkeltjes. Dat is nu allemaal verleden tijd: van de 26.000 inwoners van het stadje hebben naar schatting 12.000 mensen het leven gelaten tijdens de aardbeving en de stad is onbewoonbaar verklaard. Mijnheer Jia zegt: "Maar weinigen van ons zijn hieruit gekomen. Maar wij Qiang zijn een sterk volk, we gaan nu weer verder."
Een gebouw van negen verdiepingen gereduceerd tot een massieve brok puin van een paar meter hoog.
Vooral bij overheidsgebouwen staan bordjes: hoeveel personeel er was in het gebouw tijdens de aardbeving, hoeveel er omgekomen zijn. Soms zijn er heldhaftige verhalen aan toegevoegd, zoals bij een middelbare school waar 109 leerlingen omkwamen maar leraren en leerlingen gezamenlijk nog 500 leerlingen wisten te redden door lakens aan elkaar te knopen die de kinderen gebruikten om weg te komen van de gevaarlijke plek waar zij vast waren komen te zitten.
Straat in Beichuan.
Meer nog dan het zien van de verwoestingen is het de enorme stilte die me raakt. In de verte ruist de rivier, vogeltjes tsjilpen in de bomen, af en toe hoor je het geluid van een voorbijrijdende motor of een auto, een uithangbord waait piepend heen en weer in de wind. Maar verder is het stil en juist daardoor dringt het in alle hevigheid tot me door dat ik hier over een enorme begraafplaats loop. Op sommige plekken staat wierook, flesjes drank, mandarijnen, een enkele gele chrysant. Een paar vrouwen vegen de straten schoon, een man poetst met een lap het stof van de hekken die de straten afschermen van de ingestorte gebouwen.
Een stad in tien seconden tot puin gereduceerd, wat moeten de mensen hier zich machteloos gevoeld hebben. Mijnheer Jia, zelf ook inwoner van het voormalige Beichuan, vertelt: "De eerste hulp kwam na ongeveer een dag. Wij overlevenden konden niets anders doen dan mensen proberen te redden. Verder is dat wat er gebeurd is nog steeds onbevattelijk, zelfs na al die tijd."
Ingestorte huizen langs de voormalige Xiqiang Shangjie.
Op de parkeerplaats voor de ruïnes van het Beichuan Hotel zie ik iets wat me zeer stoort. Een Chinese tourgroep is gearriveerd met een grote bus. Ze hebben allemaal witte petjes op, gekregen van de reisorganisatie - wit is de kleur van de rouw in China. Maar in hun hele gedrag is geen enkele vorm van mededogen of respect te zien. Ze kwetteren opgewonden, delen onderling lachend sigaretten uit, laten zich fotograferen met het door de aardverschuiving verdwenen deel van Beichuan op de achtergrond en poseren - hun vingers in het V-teken - bij het standbeeld van een paar fiere berggeiten dat nog altijd voor het Beichuan Hotel staat.
We rijden weg van Beichuan, hoger de bergen in, naar het dorp Shi Yi. Een introductiebord beschrijft het dorp trots als "het veiligste dorp ter wereld". Geen enkel gebouw is tijdens de aardbeving ingestort en er is geen enkele gewonde gevallen. We zitten rondom een groot open vuur, het zonnetje schijnt zacht door de wolken. We lunchen overvloedig, mijnheer Jia heeft allerlei lokale specialiteiten laten aanrukken zoals berenvlees en dun gesneden lapjes varkensoor in pittige saus. Drie meisjes van de Qiang zingen met schelle stemmen volksliederen. We proosten met zoete warme honingwijn die geschonken wordt in lage aardewerken kommetjes. "Xishiku" zeggen we keer op keer in de taal van de Qiang, wat betekent dat je je kommetje wijn in één keer leeg drinkt. We worden langzaam vrolijk. Maar ondertussen ligt Beichuan nog altijd in de diepte van het dal beneden ons.
Het bergdorp Shi Yi.
Jongens en meisjes van de Qiang rond het open vuur in Shi Yi, ze proberen voor te lezen uit mijn schrift en liggen helemaal in een deuk.
Winkelstraat in het geheel nieuw opgebouwde Nieuw-Beichuan.
Meer weblogverhalen over het aardbevingsgebied
10 juli 2009: Hongkou na de aardbeving
15 december 2009: Dujiangyan en de aardbeving
17 december 2009: Mevrouw Li
18 december 2009: De ingestorte school van Yingxiu
27 december 2009: Het verdriet van Wenchuan
29 december 2009: De Qiang van Luobo Zhai
26 maart 2010: Wolong, waar geen panda's meer zijn
maart 2013: Stand van zaken in Hongkou in maart 2013
Bovenstaand artikel is geschreven door Inge Jansen, Chinadeskundige en schrijfster van onder andere de Dominicus-gidsen China, Shanghai en Beijing . Op haar blog schrijft ze over haar leven in China, waar zij woont samen met Yao Jianjun.
Via haar bedrijf Mingbai (wat 'begrijpen' in het Chinees betekent) geeft zij informatie over China. Haar expertise bevindt zich op het snijvlak van Chinese cultuur & samenleving, geschiedenis en toerisme. Zij schrijft voor verschillende media, geeft lezingen en verzorgt onder andere gastlessen over China op scholen. Kijk hier voor meer informatie.
Voor China-gerelateerde nieuwtjes en verhalen kun je Inge ook volgen via Twitter of Facebook
Nieuwsflash! De nieuwste editie van de Dominicus Reisgids China (november 2012) is uit en weer te bestellen bij o.a. Bol.com!