15 september 2012: Over de Streep
Chinese studenten op een universiteit in Handan (provincie Hebei)
Dit artikel werd op 7 september 2012 op www.aziatischetijger.nl gepubliceerd
In China kijk ik via Uitzending Gemist regelmatig naar de Nederlandse televisie. De afgelopen weken was ik opeens helemaal in de ban van het televisieprogramma 'Over de Streep'. In dit programma van de KRO, gepresenteerd door Arie Boomsma, worden scholieren van ongeveer 16 jaar in één dag (Challenge Day) uitgedaagd om te laten zien wie ze nu echt zijn.
Tijdens Challenge Day worden spelletjes afgewisseld met serieuze gesprekken en langzaam ontstaat er een sfeer waarin zowel leerlingen als leraren zichzelf bloot durven te geven. Het is een ontroerend programma, vooral omdat het zoveel moed vraagt van de deelnemers. En steeds bekruipt me de vraag of zo'n programma ooit mogelijk zou zijn in China, een land dat niet bepaald bekend staat om zijn vernieuwende onderwijssysteem.
Dan komt op een dag Y. - de 16-jarige zoon van mijn (Chinese) echtgenoot - thuis van school. Hij vertelt hoe een leraar zijn klas onder druk had gezet, omdat er plotseling een deuk in een kastje in het klaslokaal zat. De leraar gebruikte een niet bepaald pedagogische methode om de waarheid boven tafel te krijgen. Hij vroeg alle jongens uit de klas om op een briefje de naam te schrijven van de persoon waarvan zij dachten dat die het gedaan had. De meisjes hoefden niets op te schrijven, kennelijk had de leraar in al zijn wijsheid toch al besloten dat meisjes onschuldige wezens zijn en het sowieso een jongen was die het gedaan had.
Ik vraag Y. wat hij hiervan vindt. Y. haalt wat lachend zijn schouders op en antwoordt dat hij het maar vreemd vindt, we leven toch niet meer in de tijd van de Culturele Revolutie toen het heel gewoon was een ander te verraden? Dan vraag ik hoe het is afgelopen, of de leraar de schuldige heeft kunnen aanwijzen. Maar de jongens blijken onderling nogal wat kameraadschap te hebben en zijn zeker niet van plan een ander te verraden. Bijna elke jongen heeft zijn eigen naam op het briefje geschreven, en het mysterie van het gebutste kastje blijft onopgelost.
Ik denk weer aan het programma 'Over de Streep', dat alléén gemaakt kan worden omdat leerlingen én leraren zich zo veilig voelen dat ze zichzelf durven te laten zien zoals ze zijn, niet alleen de mooie kant maar ook hun angsten en onzekerheden. En ik weet, nee, zo'n programma zal in China voorlopig niet mogelijk zijn.
Bovenstaand artikel is geschreven door Inge Jansen, Chinadeskundige en schrijfster van onder andere de Dominicus-gidsen China, Shanghai en Beijing . Op haar blog schrijft ze over China.
Via haar bedrijf Mingbai (wat 'begrijpen' in het Chinees betekent) geeft zij informatie over China. Haar expertise bevindt zich op het snijvlak van Chinese cultuur & samenleving, geschiedenis en toerisme.
Zij schrijft voor verschillende media, geeft lezingen en rondleidingen en verzorgt cursussen en workshops.